Termik Röle Nedir?

Termik röle, bir arıza ya da aşırı yük oluşması durumunda cihazları güç kaynağından ayırmak için tasarlanmış elektrik koruma cihazıdır. İçerisinde ısıya duyarlı bileşenler bulunur. Bu bileşenler, korunan cihazın çalışma esnasında çektiği akıma tepki verir.

Elektrikli cihazlar, çalışma esnasında elektrik akımına ihtiyaç duyar. Elektrik akımı ise bir miktar ısı üretir. Elektrik akımının artması üretilen ısı miktarının da artmasına neden olur. Elektrikli cihazın maruz kaldığı yük artarsa çekilen akım ve üretilen ısıda bir artış görülür. Yük, cihazın tasarım özelliklerini aşan bir seviyeye çıkarsa aşırı ısınır ve sonunda arızalanır.

Termik röle, elektrik akımından kaynaklanan sıcaklık artışına tepki vererek elektrikli makinelerin zarar görmesini önlemek için tasarlanmıştır. Sıcaklık belirlenen değerin üzerine çıkarsa röle devreye girer ve mekanik veya elektriksel bir kilitleme yoluyla elektrik akımını keser.

Termik röle, oldukça basit bir yapıya sahiptir. İçerisinde sıcaklığa duyarlı bileşen olarak birbirine yapışık iki farklı metalden oluşan bimetal şerit bulunur. Bimetal şeridin etrafında bir ısıtma bobini vardır. Isıtma bobininden aşırı akım geçtiğinde bimetal şerit ısınır. Farklı metal özellikleri, metallerin farklı oranda ısınması anlamına gelir ve bu da şeridin bükülmesine neden olur. Bu bükme hareketi bir kesme cihazını etkinleştirmek için kullanılır.

Daha gelişmiş termik röle çeşidi olan elektronik termik röle, sıcaklığı ölçmek için bir sensör veya prob kullanır. Bir mikroişlemci, önceden belirlenmiş parametrelere göre devrenin ne zaman açılıp ana kaynağı keseceğini belirler.

Termik röle üzerinde oluşan ısıtma etkisi anlık değildir. Üretilen ısı miktarı aşırı akımın aktığı süre ile doğru orantılıdır. Bu nedenle, termik rölenin çalışmasında yüksek bir gecikme süresi vardır.

Termik rölenin tipik uygulaması, elektrik motorlarının aşırı yüke karşı korunmasıdır. Termik röle, motorun karşılayamayacağı aşırı yük durumunda gücü kesmek için akımın termal etkisini kullanır. Elektrik motoru normal çalıştığında termik rölenin sıcaklığa duyarlı bileşenini harekete geçirmek için yeterli ısı üretmeyecek ve mevcut durumunu koruyacaktır. Motor aşırı yüklendiğinde ise termik röle ısınacak ve devreyi kesecektir.

Motor yeniden başlatılmadan önce termik röle sıfırlanmalıdır. Bu, motordaki arıza giderilmeden motorun tekrar çalışmasını ve ekipmana zarar vermesini önlemek içindir. Termik rölelerin manuel sıfırlama ve otomatik sıfırlama olmak üzere iki farklı sıfırlama şekli vardır. Sıfırlama şekli rölenin üzerindeki sıfırlama vidası ayarlanarak belirlenir.