Cadde, sokak, yol ve kaldırımların doğru bir şekilde aydınlatılması için aydınlatma armatürü seçiminin yanında konumlandırılması da oldukça önemlidir. Ne kadar parlak lambalar kullanılırsa kullanılsın aydınlatma armatürleri uygun şekilde konumlandırılmadığında istenilen performans elde edilemez.
Cadde, sokak, yol ve kaldırımların doğru bir şekilde aydınlatılması için aydınlatma armatürü seçiminin yanında konumlandırılması da oldukça önemlidir. Ne kadar parlak lambalar kullanılırsa kullanılsın aydınlatma armatürleri uygun şekilde konumlandırılmadığında istenilen performans elde edilemez.
Kullanılacak aydınlatma direğinin yüksekliği, aydınlatma yapılacak alanın genişliği ile doğrudan ilişkilidir. Kaldırım ve bisiklet yollarında 4,5-6 metre yükseklikte aydınlatma direkleri kullanılmaktadır. Dar sokaklarda ve ara yollarda 8-10 metre yükseklikte aydınlatma direkleri tercih edilmektedir. Daha geniş caddelerde, ticari ve endüstriyel alanlarda ise 10-12 metre yükseklikte direkler kullanılmaktadır.
Aydınlatma armatürünün aydınlatacağı alanın genişliği kabaca aydınlatma direğini yüksekliğine eşittir. Yani, 12 metre yükseklikteki direğe monte edilmiş aydınlatma armatürü 12 metre genişlikteki bir yolu (şerit genişliği 3-3,5 metre) ya da alanı aydınlatabilir.
Direk yüksekliğinin uygun ölçüde olmaması aydınlatılacak alanda çok parlak ve çok karanlık noktaların oluşmasına neden olacaktır.
Dar caddelerde yolun bir tarafından yapılan aydınlatma çoğunlukla yeterli olur. Daha geniş caddelerde ise aydınlatma direklerini yolun iki tarafına da (karşılıklı ya da kaydırılmış) konumlandırmak gerekebilir.
Dış aydınlatma projelerinde direkler arası mesafenin yüksek olması daha az direk ve daha az aydınlatma armatürü kullanılması dolayısıyla düşük maliyet anlamına gelir. Direkler arasındaki mesafe kullanılacak aydınlatma direğinin yüksekliği ile ilişkilendirilir. Aydınlatma direği ne kadar yüksekse iki direk arasındaki mesafe o kadar fazla olabilir. Bu konuda genel bir oran vermek gerekirse iki direk arasında direk yüksekliğinin 2,5-3 katı kadar mesafe bırakmak uygun olacaktır. Örneğin; 6 metre aydınlatma direğinin kullanıldığı projelerde direkler arasında 15-18 metre mesafe bırakılabilir.
Direkler arası mesafe gereğinden fazla olursa iki direk arasında karanlık alanlar oluşacaktır. Direkler arası mesafe çok düşük olduğunda ise iki direk arasında çok parlak alanlar oluşur.
Direk yüksekliği ve direkler arası mesafenin belirlenmesine yol aydınlatma sınıfını belirleyen hız sınırı, trafik yoğunluğu ve suç oranı gibi etkenlere dikkat edilmelidir. Aydınlatma armatürünün toplam ışık çıktısı ve ışık dağılımı da direk yüksekliğinin belirlenmesinde göz önünde bulundurulmalıdır.
Aydınlatma direği ve aydınlatma armatürü kombinasyonunun yol aydınlatmasının standart gerekliliklerini karşıladığı bilgisayar simülasyon yazılımlarıyla doğrulanmalıdır.
Direk boyuna oranlayarak direk aralığı seçilemeyeceğini sizin bizden daha iyi bildiğinizi düşünüyorum. Biz kendi uygulamalarımızda doğru led ışık kaynağı ve lens kullanarak 4m direkte 18m açıklığı bulabiliyoruz. Direk yüksekliğinin 2,5-3 katı açıklık oldukça hatalı bir yaklaşım olacaktır.
Merhaba Emre Bey, 4 metre direklerle yaptığınız yol aydınlatmasının DIALux proje raporunu gönderir misiniz? İncelemek isterim.
Açıklamalarınız için çok teşekkür ederim,bana yardımcı oldu.
İşlerinizde başarılar dilerim.
M.Metin Öngül(Mak.müh.)
Tabi ki. Mail adresinizi alabilir miyim?
Merhaba Emre Bey, teşekkür ederim. E-posta adresimize aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
https://aydinlatma.org/kunye
İlgilendiğiniz için teşekkür ederim. Sitenizi ilgi ve beğeniyle takip ediyoruz. Güzel çalışmalarınızın devamını dilerim.
Emre Bey merhabalar,
Yardımınız ve ilginiz için teşekkür ederim.
Öğrenmek istediğim bir konu var. Yardımcı olabilirseniz sevinirim.
Sokak aydınlatma (galvaniz kaplamalı) direklerin, bahçe duvarlarına mesafesi ne kadar olmalıdır? Bu mesafe bir mevzuat maddesi ile tanımlanmış mıdır?
Merhaba Atilla Bey, sizin için Genel Aydınlatma Yönetmeliği ve Elektrik Dış Aydınlatma Yönetmeliği’ni kontrol ettim. Aydınlatma armatürü ve taşıyıcıların konumunu gösteren projelerin onaya tabi olduğu belirtilmiş olsa da belirttiğiniz şekilde bir tanım göremedim.
Dünyada geleneksel aydınlatmalardan kaynaklı olarak özellikle TI problemi nedeniyle direk yükseklikleri belirlenmiştir. Şimdi ise yeni sokak tasarımlarından ziyade mevcutu değiştirmek gerektiğinden herkes mevcuta göre çalışma yapmaktadır. Tedaş’ta bu zamana kadar yapılmış tüm yolları 17 sınıf ile websitesine yükledi. Sokak aydınlatma da en büyük maliyet direktir. Direklerde maliyet azaltımı son derece önemlidir ama şu an büyük çoğunluğun bu gündeminde değil. Yeni inovatif yaklaşımlarla dijital direklerde bu gündeme gelecektir. Direk yüksekliği – direk açıklığından 1mt yükseklik-4metre açıklık oranı vardır. Yani 9metre direk için 40metre açıklık normaldir. Dünyada yarışta buradadır. Şu an avrupa da 4.2 ila 4.3 oranları yakalanmıştır. Dialux analizlerini farklı yol tipleri için , farklı firmalarla incelediğinizde bu oran karşınıza gelecektir.
Emre bey merhaba, ben elektrik elektronik mühendisiyim ve önümüzdeki günlerde bir mühendislik ofisi açacağım. Şu an için iç tesisat projesi ve diğer küçük çaplı işler için. Aydınlatma tasarımına karşı çok fazla bir ilgim var ama bina dış cephe elektrik tesisat ya da bahçe elektrik projesi ile ilgili hiçbir örnek bulamadım. Bu işi yapmak istediğimde projelendirme kısmını da yapmam gerekecek. Rica etsem elinizde örnek bu tarz proje varsa bana atabilir misiniz incelesem ? Teşekkürler, iyi günler.
Merhaba Tuğçe Hanım, elimde yalnızca DIALux’te hazırlanmış iç ve dış mekan aydınlatma projeleri mevcut. Dilerseniz bunları size gönderebilirim.
Uşağum bunu yazana gadar meyil aderesini yazaydın ya.
Merhaba ben belirli bir bölgede aydınlatma direklerinin sayısına ulaşmaya çalışıyorum ama hiç bir yerde bulamadım. Ne yapabilirim veya kiminle iletişime geçebilirim, böyle bir bilgi nerede mevcuttur acaba ?
Merhaba, bahsettiğiniz konuda herhangi bir kaynak görmedim. Türkiye’deki toplam sokak lambası sayısı bile net değil.