Fotometri Nedir?

Fotometri, insan gözü tarafından algılanan görünür ışığın ölçümüdür. İnsan gözü, elektromanyetik spektrumdaki ışığın 360 ila 800 nm arasında değişen dalga boylarına yanıt verir. Fotometri, insan gözünün ışık parlaklığını algılama şeklini taklit eden bir ölçüm yöntemidir.

Fotometri, foto ve metri kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir isimdir. Foto, ışık anlamına gelen bir ön ektir. Metri ise ölçme işlemini ifade eder.

İnsan gözü, ışığa farklı şekillerde tepki veren koniler ve çubuklardan oluşur. Bu da aynı parlaklığa sahip ışık kaynaklarının, ışığın dalga boyuna veya rengine bağlı olarak daha parlak veya daha sönük görünmesine neden olur. Örneğin; insan gözü yeşil renge güçlü bir şekilde tepki verir. Kırmızı ve mor gibi aşırı uç renklere ise daha az duyarlıdır.

Işık kaynağı kontrol edilmediğinde her yöne görünür ışık yayabilir. Bu da gereksiz ve rahatsız edici bir aydınlatmaya neden olur. Fotometri bilimi, ışık radyasyonunun yoğunluğunu belirleyerek ışığı kontrol altına almaya çalışır.

Radyometri, elektromanyetik spektrumun herhangi bir bölümündeki ışığı ölçme bilimidir. Radyometri, morötesi, kızılötesi ve görünür spektrumu ölçer. Radyometri, ışığın yoğunluğunu metrekare başına watt cinsinden ölçer.

Fotometri ise bir radyometri dalıdır ve yalnızca insan gözünün algıladığı 360 ila 800 nm aralığındaki görünür ışık spektrumu ölçer. Fotometri, ışığı metre kare başına lümen (lüks) cinsinden ölçer.

Işık dağılımının çeşitli bileşenlerini analiz etmek için kapsamlı bir laboratuvar testi yapılmalıdır. Fotometrik verileri ölçmek için entegre küre ve gonyofotometre adında iki cihaz kullanılır. Entegre küre, bir ışık kaynağının ışık akısını ve renk özelliklerini ölçebilir. Gonyofotometre ise ışığın açısal dağılımını ölçer.

Fotometri, ışığın ölçülmesinin arkasındaki bilimdir. Radyan enerjinin ölçülmesini ifade eden radyometri ile karıştırılmalıdır. Fotometri, insan gözünün ışığa doğrusal olmayan tepkisi nedeniyle son derece karmaşık bir konudur.

Aydınlatma tasarımı yaparken aydınlatma armatürlerinin fotometrik özelliklerini hesaba katmak gerekir. Konut, ticari, endüstriyel ve kamusal alan aydınlatmalarında fotometrik analiz yapılması, görsel konfor sağlamanın yanı sıra maliyetleri kontrol etmeyi ve enerji tüketimini azaltmayı mümkün kılar.